Η νεότερη ερευνήτρια στον κόσμο είναι Ελληνίδα…

www.protothema.gr/content.php?id=24056

Της Παναγιώτας Καρλατήρα

Η πορεία της Κατερίνας Αϋφαντή πάντοτε διέφερε πολύ σε σχέση με εκείνη που ακολουθούσαν οι περισσότεροι, αν όχι όλοι, οι συνομήλικοί της. Όταν άλλα παιδιά έπαιζαν, εκείνη γοητευόταν από τον άγνωστο κόσμο της φυσικής. Στα 16 χρόνια της, που οι περισσότεροι μαθητές αγχώνονται για τις σπουδές τους, εκείνη γινόταν δεκτή από το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο του Μίτσιγκαν των ΗΠΑ. Στα 21 της οι επαγγελματικές αγωνίες των συνομηλίκων της δεν την αφορούσαν -ανακηρυσσόταν διδάκτωρ του Πανεπιστημίου του Γκρόνιγκεν της Ολλανδίας- και στα 23 αποκτούσε μάστερ από το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ. Σήμερα στα 25 χρόνια της η κυρία Αϋφαντή, είναι η νεότερη ερευνήτρια παγκοσμίως που επιχορηγήθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας ( ΕRC) με 1,13 εκ. ευρώ για να μελετήσει πώς θα βρουν εφαρμογή τα… αγαπημένα της νανοϋλικά (τα υλικά της πιο μικρής κλίμακας στον μετρήσιμο κόσμο μας, της νανοκλίμακας που είναι 10 φορές μικρότερη από το μέτρο και ορατή μέσα από το μικροσκόπιο) στην ιατρική, ιδίως στη θεραπεία του καρκίνου και των νευρολογικών ασθενειών. Από «πολίτης του κόσμου» (έχει ζήσει λόγω σπουδών στις ΗΠΑ, την Ολλανδία, την Γαλλία, τη Βρετανία και τη Ρωσία) η νεαρή επιστήμονας έγινε κάτοικος Θεσσαλονίκης. Από εκεί η κυρία Αϋφαντή «τρέχει» τους τελευταίους πέντε μήνες από το Εργαστήριο του Τομέα Μηχανικής της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ την έρευνά της «Διερευνώντας τη μετάβαση από τη Μικροκλίμακα στη Νανοκλίμακα: θεωρεία/πείραμα και προσομοιώσεις/εφαρμογές», με τον ενθουσιασμό που… επιβάλλει η ηλικία της, αλλά και με την εμπειρία που της «μπολιάζουν» οι καθηγητές του ΑΠΘ. Παγκόσμια πρόκριση για την ίδια και πρωτιά για την Ελλάδα Η πρόκρισή της πέρυσι τον Μάρτιο στον διαγωνισμό του ERC τής έδινε το δικαίωμα να επιλέξει το Πανεπιστήμιο όπου θα υλοποιούσε την έρευνα. Προτίμησε το ΑΠΘ από το Χάρβαρντ, το Μίτσιγκαν, το Κέιμπριτζ, που πιθανόν της διασφάλιζαν καλύτερες συνθήκες και προοπτικές. Η επιλογή του ΑΠΘ ήταν όπως λέει μονόδρομος. «Έχω ζήσει σε διάφορες πόλεις του εξωτερικού. Ήθελα όμως πάντοτε να επιστρέψω στη Θεσσαλονίκη. Ήθελα το ΑΠΘ να γίνει ερευνητικό κέντρο διότι διαθέτει υποδομές και έμψυχο δυναμικό. Ήθελα η χώρα μας να έλθει στο προσκήνιο στον ερευνητικό τομέα και να ανατρέψει την εικόνα που επικρατεί, ότι… έχουμε μόνο τους αρχαίους και τα επιτεύγματά τους». Ενδεχομένως το… κατάφερε για τα επόμενα πέντε χρόνια –τόσο διαρκεί η χρηματοδότηση της έρευνας. Όλο αυτό το διάστημα πρέπει να παρουσιάζει τα αποτελέσματα της μελέτης σε επιτροπές του ΕRC για αξιολόγηση. Ως επικεφαλής της έρευνας πρέπει να διαχειριστεί το δυσθεώρητο για τα ελληνικά ερευνητικά δεδομένα ποσό της επιχορήγησης ύψους 1,13 εκατομμυρίων ευρώ, να συντονίσει τους ερευνητές από το Χονγκ Κονγκ, την Ταϊλάνδη, την Ιταλία, τη Ρωσία που απαρτίζουν την ομάδα της, να συνεργαστεί με τους γιατρούς της Α’ Νευρολογικής Κλινικής του νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ της Θεσσαλονίκης και φυσικά να… συνεχίζει αόκνως το ερευνητικό έργο της. Η πικρία της για την αδιαφορία της κυβέρνησης και η αυριανή συνάντηση με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Η νεαρή επιστήμονας ξεχωρίζει με συγκίνηση δύο «σταθμούς» από την ομολογουμένως εντυπωσιακή διαδρομή της: την διάκρισή της στον διαγωνισμό του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας, διότι «μια μελέτη με ελληνική υπογραφή προκρίθηκε από το ERC ανάμεσα σε μελέτες 9.000 διαγωνιζόμενων ερευνητών προερχομένων από χώρες -«Τιτάνες» της έρευνας». Επίσης, ότι έγινε παραλήπτης μιας πολύ τιμητικής πρόσκλησης: αυτής που έλαβε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Κάρολο Παπούλια με αφορμή την έναρξη της έρευνας της στο ΑΠΘ. Αύριο η κυρία Αϋφαντή όπως και άλλοι τέσσερις Έλληνες ερευνητές που διαπρέπουν στην αλλοδαπή θα είναι οι εκλεκτοί προσκεκλημένοι του ανώτατου πολιτειακού άρχοντα. «Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι ο μόνος εκπρόσωπος της πολιτείας που αναγνώρισε το έργο μας, την προσπάθειά μας» λέει η 25χρονη ερευνήτρια, προσθέτοντας ότι «δεκάδες φορείς, ιδρύματα, απλοί άνθρωποι με συνεχάρησαν για την επιτυχία αυτή, που πιστώνεται στην χώρα μας. Κι όμως όση χαρά ένιωθα, άλλη τόση ήταν η πικρία μου γιατί η κυβέρνηση δεν έστειλε ούτε ένα τυπικό συγχαρητήριο τηλεγράφημα για την διάκριση αυτή. Ήταν απούσα και σε επίπεδο ηθικής συμπαράστασης και αναγνώρισης όπως είναι και σε επίπεδο οικονομικό». Πώς θέτει τη νανοτεχνολογία στην υπηρεσία της ιατρικής Το αρχικό άγχος της, η συνεργασία με τους γιατρούς «που με φόβιζε γιατί υπάρχει παγκοσμίως χάσμα μεταξύ γιατρών και μηχανολόγων» δεν υφίσταται πλέον. «Συνεργάζομαι εξαιρετικά με τον καθηγητή Νευρολογίας κ. Σταύρο Μπαλογιάννη για να δημιουργήσουμε νανο-μπαταρίες λιθίου, πάχους όσο ενός χαρτιού, που θα είναι εμφυτεύσιμες στον εγκέφαλο και θα βοηθούν στην αντιμετώπιση νευρολογικών ασθενειών». «Στόχος μου είναι» λέει «να βοηθήσω ασθενείς μέσα από τις ιατρικές εφαρμογές των νανοϋλικών». Εκτός από τις μπαταρίες λιθίου και την εξέλιξή τους σε ένα από τα θεραπευτικά νανοϋλικά του μέλλοντος, η κυρία Αϋφαντή αναζητεί τρόπους για να βελτιώσει με τη νανοτεχνολογία τη θεραπεία του καρκίνου. «Με απασχολεί πώς μπορεί να γίνει εφικτή η παραγωγή νανο-σωματιδίων στα οποία θα εσωκλείεται το φάρμακο για τις χημειοθεραπείες. Τα νανοσωματίδια θα προσκολλώνται μόνο στα καρκινικά κύτταρα. Έτσι το φάρμακο θα απελευθερώνεται πάνω στα άρρωστα κύτταρα, χωρίς να καταστρέφει τα υγιή, και άρα χωρίς να προκαλεί παρενέργειες» εξηγεί. Όσο για το χρονικό πλαίσιο που δίνει στον… εαυτό της και τους συναδέλφους της για να παράγουν απτά αποτελέσματα είναι περί τα 15 χρόνια «εάν είμαστε τυχεροί και πάνε όλα κατ’ ευχήν» όπως προσθέτει, διευκρινίζοντας ότι «τα πειράματα σε ζώα θα αρχίσουν αρκετά νωρίτερα, ίσως και μέσα στην επόμενη πενταετία.»